Dwarsgracht – Oase in het moeras

3 minuten leestijd

Dwarsgracht is een dorp dat midden in Nationaal Park Weerribben Wieden ligt. Het is volledig omringd is door laagveenmoeras en dit vaardorp was tot de aanleg in 1956 van de verharde weg De Rietlanden alleen over het water bereikbaar. Ook tegenwoordig zijn de woningen ten westen van de centrale vaart, die ook Dwarsgracht heet, alleen nog te voet of per boot bereikbaar. Het authentieke karakter van dit dorp geeft het gevoel alsof je eeuwen terug gaat in de tijd.

Oud Giethoorn

Dwarsgracht is zo rond 1400 ontstaan tijdens de veenontginningen. Het ligt langs een centrale vaart, die haaks op de Cornelisgracht gegraven is, vandaar de naam van het dorp. Deze vaarten waren aangelegd voor het transport van het turf dat gewonnen werd uit laagveengebied de Wieden.

Het dorp is een van de voormalige nederzettingslocaties van het 3,5 kilometer oostelijker gelegen Giethoorn. Het huidige Giethoorn is een plaats die vanaf haar ontginningsbasis bij Jonen, drie keer verplaatst is naar de huidige locatie langs dorpsgracht. Deze drie opeenvolgende nederzettinglocaties vormen samen beschermd dorpsgezicht Giethoorn.

Dwarsgracht2

Lintbebouwing langs centrale vaart

De meeste woningen in Dwarsgracht zijn rietgedekte boerderijen die met de voorkant naar de centrale vaart gericht zijn. Langs de gracht ligt aan een kant een voetpad dat halverwege de Dwarsgracht de vaart oversteekt en aan de andere kant verderloopt. Het voetpad loopt over vlonders die de percelen met elkaar verbinden.

Turfwinning en rietsnijden

Het turf die in Dwarsgracht gewonnen werd uit het omliggende laagveen werd via het Giethoornse meer en de Zuiderzee naar de steden in het westen van Nederland vervoerd. Rond 1750 schakelde men over van turfwinning naar veehouderij. De boeren vervoerden hun koeien per boot naar de weilanden. Maar ook het snijden van riet en biezen was een belangrijke bron van inkomsten.

verrekijker

Bezienswaardigheden in Dwarsgracht

  • Voetpad over vlonders met een aantal typerende hoge bruggetjes (Dwarsgracht) over de sloten waardoor de kavels met woningen met elkaar zijn verbonden. De bovenste reling van deze bruggen en vlonders zijn wit geverfd, wat bijdraagt aan de authentieke uitstraling van Dwarsgracht.
  • Bultrugboerderijen (beide zijden Dwarsgracht). Langs de centrale gracht liggen tientallen historische, rietgedekte boerderijen veelal uit de 19e eeuw. Verschillende van deze boerderijen zijn, voor deze steek typerende, bultrugboerderijen met een laag, in baksteen opgetrokken, woonhuis met daarachter een hoger en breder, in hout opgetrokken bedrijfsgedeelte.
  • Bootschuren (Dwarsgracht). Typerend zijn de vele bootschuren die naast de boerderijen liggen. Deze veelal zwartgeverfde houten schuren liggen deels over de sloten, zodat de boten er direct binnen kunnen varen. De rest van de schuur diende in het verleden vaak voor de opslag van hooi en riet.
  • School (Dwarsgracht 36-38). School met woning uit 1910 direct aan de vaart gelegen.
bike

Activiteiten in Dwarsgracht

Eten en drinken

Eten & drinken

Overnachten

Overnachten

  • Vakantiehuisjes
    • Dwarsgracht4yOu (Dwarsgracht 40, Giethoorn).
    • Vakantiehuisje Dwarsgracht (Dwarsgracht 33, Giethoorn).
    • Logement Boer Klaas (Dwarsgracht 41, Giethoorn).
    • Vakantie Dwarsgracht (Dwarsgracht 20, Giethoorn).
    • Huisje Dwarsgracht 39
  • Camping

Natuur & Landschap

Dwarsgracht is volledig omringd door laagveenmoeras en is onderdeel van Natura 2000 gebied De Wieden en Nationaal Park Weerribben-Wieden, het grootste laagveenmoeras van Noordwest Europa.

Dit natuurgebied bestaat uit meren, sloten, vaarten, rietlanden, hooilanden, weilanden, moerasbossen en trilvenen. Het is een vogelrijk gebied waar ook otters voorkomen. Het riet wordt nog jaarlijks gemaaid door rietsnijders, ook om te voorkomen dat rietvelden veranderen in wilgenbossen.

meer info

Meer over dit onderwerp