Nederland staat vooral bekend om haar vlakke landschappen. De uitzondering is het heuvellandschap van Zuid-Limburg wat daardoor meteen bijna buitenlands aandoet. En niet verassend ligt hier de hoogste berg van Nederland, de 323 meter hoge Vaalserberg.
Maar ook in de andere Nederlandse provincies bevinden zich hoge bergen, of eigenlijk heuvels want in geen enkele andere provincie ligt het hoogste punt hoger dan 110 m +NAP. Deze toppen liggen dan veelal op stuwwallen en in duingebieden, of zelfs op door de mens gemaakte bergen.
Inhoudsopgave
Hoogste Berg van Nederland
Top 10 – Hoogste Bergen van Nederland
- Vaalserberg (Vaals, Zuid-Limburg). 323 m + NAP.
- Schimperbosch (Vijlenerbos) (Wolfhaag, Zuid-Limburg). 309 m +NAP.
- Hakkenberg (Epen, Zuid-Limburg). 252 m +NAP. Op berg-flank, top in België.
- Eperheide (Eperheide, Zuid-Limburg). 235 m +NAP.
- De Plank (Slenaken, Zuid-Limburg). 233 m +NAP. Op berg-flank, top in België.
- Loorberg (Heijenrath, Zuid-Limburg). 228 m +NAP.
- Wilhelminaberg (Landgraaf, Zuid-Limburg). 226 m +NAP.
- Ulvend (Noorbeek, Zuid-Limburg). 220 m +NAP. Op berg-flank, top in België.
- Mingersberg (Vrouwenheide, Eys, Zuid-Limburg). 213 m +NAP
- Hulsberg (Huls, Simpelveld, Zuid-Limburg). 213 m +NAP.
De tien hoogste bergen van Nederland liggen allen in Zuid-Limburg. Het heuvellandschap van Zuid-Limburg is onderdeel van het Ardennen-Rijnland Massief, een oud gebergte dat in een tijdspan van miljoenen jaren door erosie werd afgevlakt. Deze vlakte kwam omhoog door tektonische krachten en werd verhoogd door verschillende, door de Maas en haar zijrivieren aangevoerde, gesteenten.
Door het aldus gevormde, licht golvende, plateau stromen diverse riviertjes en beken, in het bijzonder de Geul en haar zijrivieren, die er diepe rivierdalen met steile hellingen uitsleten. Zo werd de grote plateauvlakte versneden tot een tiental kleinere plateaus met daartussen de beekdalen.
De hoogste ‘bergen’ in dit heuvellandschap, zijn vaak niet meer dan de top van een golf op een plateau, die veelal niet meer dan 10 meter hoger ligt dan zijn omgeving. Dit hoogteverschil is vele malen kleiner dan het hoogte verschil van 50-100 meter tussen het beekdal en de randen van de naastliggende plateaus.
Het Plateau van Vijlen is het hoogste heuvelplateau van Zuid-Limburg, met een gemiddelde hoogte van 260 m +NAP. Het is voor een groot gedeelte bedekt met het Vijlenerbos, een langgerekt bosgebied tussen Vaals en Epen langs de grens met België. Op dit heuvelplateau liggen ook de hoogste bergtoppen van Nederland, gelegen op of langs de onverharde Hoogweg.
De hoogste ‘vrijliggende’ berg van Nederland ligt ook Zuid-Limburg: de Wilhelminaberg. Deze door de mens gemaakte steenberg van de voormalige Staatsmijn Wilhelmina, bestaat uit steenafval die vrijkwam bij de ondergrondse mijnbouw. De top van de Wilheminaberg ligt op 226 m +NAP, zo’n 80 meter hoger dan de omgeving. Dit is twee keer zo hoog dan enige berg in één van de andere Nederlandse provincies en krap 100 meter lager dan de Vaalserberg (322 m +NAP).
Hoogste Punt per Provincie
Ook buiten Limburg kent Nederland heuvellandschappen. Echter, de hoogste berg buiten Limburg, de op een stuwwal gelegen Signaal Imbosch in Gelderland, is met haar 110 m +NAP nog niet eens half zo hoog als de hoogste bergen in Zuid-Limburg.
Hoogste Punt per Provincie
- Drenthe: VAM-Berg (Wijster). 63 m + NAP.
- Flevoland: Almere Boven (Almere). 19 m +NAP.
- Friesland: Vuurboetsduin (Oost-Vlieland). 41 m +NAP.
- Gelderland: Signaal Imbosch (Rheden). 110 m +NAP.
- Groningen: Kardingerbult (Groningen). 30 m +NAP.
- Limburg: Vaalserberg (Vaals). 322 m +NAP.
- Noord-Brabant: Gulbergen (Nuenen). 63 m +NAP
- Noord-Holland: Catrijper Nok (Schoorl). 55 m +NAP.
- Overijssel: Tankenberg (De Lutte). 85 m +NAP.
- Utrecht: Pyramide van Austerlitz (Woudenberg). 72 m +NAP.
- Zeeland: Groot-Valkenisse (Biggekerke). 51 m +NAP.
- Zuid-Holland: Vlaggeduin (Katwijk). 37 m +NAP.
Veel van de natuurlijke toppen in de andere Nederlandse provincies, zijn lokale toppen van stuwwallen, een erfenis van de laatste ijstijd. Deze zijn vaak zo breed dat ze, net als de Limburgse heuvelplateaus, slechts licht glooiend lijken.
Maar daar waar de grote rivieren, veelal de Rijn, delen van de stuwwal heeft weggesleten heeft dit tot zeer steile berghellingen geleid, zoals de zuidkant van de Grebbeberg (Rhenen), Wageningse Berg (Wageningen), Landgoed Duno (Doorwerth) en de Duivelsberg (Berg en Dal). Hier wordt een hoogteverschil van 30-70 meter in nog geen 100 meter overspannen.
Deze toppen en randen bij steilhellingen van stuwwallen, waren in de prehistorie strategische locaties voor het vestigen van ringwalburchten en mottekastelen, zoals Ringwalburcht Heimenberg en Motte Montferland. Maar ook zeeduinen, rivierduinen en stuifduinen op de woeste gronden hebben hoge toppen opgeleverd. Langs de zeekust waren dit ideale locaties voor het plaatsen van vuurtorens, zoals Vuurtoren Vuurduin op de hoogste top van Friesland, het Vuurboetsduin.
In diverse provincies heeft de mens bergen gemaakt die hoger zijn dan hun natuurlijke evenknie. Dit zijn veelal (steen-)afvalbergen en/of recreatiebergen, maar ook mottes, terpen, en zelfs een monument, de Pyramide van Austerlitz op Landgoed Den Treek-Henschoten, die bovendien het hoogste punt van de provincie Utrecht is.
Lees alles over de hoogste bergen van Nederland
Alle hoogtes in meter +NAP (Normaal Amsterdams Peil)
