Groot Maarslag – Onaangetaste authentieke akkerterp

3 minuten leestijd

Groot Maarslag is een grotendeels onbebouwde akkerterp waarop slechts zes woningen staan. Het is een van de weinige akkerterpen in Nederland die nog volledig intact is. Ook de onverharde ossengang aan de voet van deze radiale terp is nog geheel intact. Deze grotendeels onverharde rondweg is op diverse plekken met bomen en struiken beplant en bevind zich tussen twee ringsloten. Wat verder het beeld van Groot Maarslag als een door de tijd onaangetaste akkerterp bevestigd, is dat de zoetwaterdobbe nog steeds aanwezig is op de top van deze 3,1 meter hoge Groningse wierde.

Van strategisch gelegen naar een kwijnend bestaan

De terp Groot Maarslag is ontstaan aan het begin van de jaartelling op de oeverwal langs de rivier de Hunze. Deze oeverwal lag in een voormalige kweldergebied met zeer vruchtbare grond. Het gebied rondom Groot Maarslag was dan ook al vroeg een toonaangevend landbouwgebied. Daarnaast leefden de inwoners van de visvangst en de handel.

Hemelsbreed 15 kilometer stroomopwaarts van Groot Maarslag ligt de handelsstad Groningen, die eeuwenlang van de Hunze afhankelijk was als verbindingsroute naar de Noordzee. Oorspronkelijk lag de monding van deze rivier nabij Pieterburen en liep hij langs Groot Maarslag. Echter, toen de Lauwerszee ontstond en zich steeds verder uitbreide had dit ook grote gevolgen voor de benedenloop van de Hunze. Rond 800 na Christus maakte één van de zijgeulen van de Lauwerszee, het Reitdiep nabij Schouwerzijl, dat 1 kilometer zuidelijk van Groot Maarslag ligt, contact met de Hunze. Deze rivier ging in de eeuwen erna voor een steeds groter deel via deze nieuwe westelijke benedenloop via het Reitdiep naar de Waddenzee stromen.

Tegelijkertijd slibde de oude noordelijke riviermonding van de Hunze nabij Pieterburen langzaamaan dicht, waarna het gebied werd ingepolderd. Hiervoor werd aan het begin van de 13e eeuw wat er nog over was van de oorspronkelijke benedenloop van de Hunze afgedamd bij Schouwerzijl. De inwoners van Groot Maarslag waren toen voornamelijk aangewezen op de landbouw, waardoor het dorp geleidelijke ontvolkte. De Kromme Raken, een waterloop ongeveer 1 kilometer ten westen van Groot Maarslag, is een resterende gedeelte van de benedenloop van de Hunze.

Ossengang Groot Maarslag

Het Lijkenlaantje naar Klein Maarslag

Groot Maarslag is een van de weinige dorpsterpen die nooit een eigen kerk heeft gehad. De inwoners gingen via het nog steeds bestaande onverharde lijkenlaantje te kerk in het 1 kilometer noordwestelijk gelegen Klein Maarslag, een jongere satellietwierde van Groot Maarslag. Deze twee in het verleden volwaardige dorpen vormden samen één kerkgemeente. Dat het kerspel Maarslag voor het veel kleinere Klein Maarslag heeft gekozen als standplaats van de kerk komt waarschijnlijk omdat hier al een voorchristelijk grafveld aanwezig was. De bewoners van Maarslag zijn na de invoering van het christendom hun voorvaderlijk grafveld eenvoudigweg trouw gebleven.

De kerk van Klein Maarslag is in 1811 afgebroken, maar het kerkhof is nog steeds aanwezig. Op het door een boomsingel omgeven verhoogde kerkhof liggen een twintigtal grafstenen, waarvan de oudste uit 1609 dateert. Ook van Klein Maarslag is tegenwoordig niet veel meer over. De wierde is rond 1900 grotendeels afgegraven, en het gehucht bestaat tegenwoordig naast uit het kerkhof uit nog slechts twee woningen.

verrekijker

Bezienswaardigheden in Groot Maarslag

  • Ossengang (Groot Maarslag bij 1, Mensingeweer) rondom akkerterp Groot Maarslag.
  • Kerkhof Klein Maarslag (Klein Maarslag bij 3, Mensingeweer).
  • Wijngaarde ‘Hof van ’t Hogeland’ (Groot Maarslag 12, Mensingeweer). Biologische wijngaard op de terp Groot Maarslag. De wijnproductie van deze wijngaard wordt voornamelijk verkocht via een select aantal Groningse winkels en restaurants.
bike

Activiteiten in Groot Maarslag

  • Wandelroutes
    • Ossengang Groot Maarslag (Groot Maarslag bij 1, Mensingeweer). Rondwandeling (1,5 km) over de ossengang rondom de dorpsterp.
    • Lijkenlaantje naar Klein Maarslag (Groot Maarslag bij 1, Mensingeweer). Wandeling (1 km) naar Kerkhof Klein Maarslag.
  • Fietsroutes
    • Speltroute (Groot Maarslag bij 1, Mensingeweer). Rondrit van 45 km ten noorden van Groot Maarslag.
Eten en drinken

Eten & drinken

Er is geen horeca in Groot Maarslag.

Overnachten

Overnachten

Alleen in naastgelegen dorpen.

Natuur & Landschap

Groot Maarslag ligt in het open Groningse landschap en de omgeving is nagenoeg onbebouwd. Het ligt in het vruchtbare kleigronden gebied Hogeland langs de Waddenzee, met voornamelijk akkerbouw. 500 meter noordelijk van Klein Maarslag ligt langs de Kromme Raken Bos Abelstok, een vrij toegankelijke oude boomgaard die omgevormd is tot dorpsbos.