Burghorn – Superkleine polderstad

4 minuten leestijd

Burghorn is een tot stad verheven polder in Noord-Holland met ongeveer 115 inwoners. Het is een van de kleinste steden van Nederland. Deze polder ontstond in 1457 na inpoldering van een stuk buitendijks kweldergebied in een inham van de Westfriese Omringdijk. Hier ontwikkelde zich een nederzetting die al het jaar erna stadsrechten kreeg van de heer van Burghorn. Echter, vijftig jaar later brak de dijk van de polder Burghorn tijdens een stormvloed door, en werd deze nederzetting weggespoeld.

De dijk rondom de polder werd hersteld, maar de stad werd niet herbouwd. Tegenwoordig bestaat Burghorn uit een tiental verspreid liggende (stolp-)boerderijen in een wijds polderlandschap.

Inhoudsopgave

Inpoldering buitendijks kweldergebied

Rond de twaalfde eeuw ontstond er tussen Petten en Callantsoog een zeegat in de Noordzeekust, het Zijpe. Door dit zeegat stond het westen van West-Friesland rechtstreeks bloot aan de getijdenwerking van de Noordzee. Daarom werd rond 1200 de Westfriese Omringdijk aangelegd om de bewoners van West-Friesland te beschermen.

Deze ringdijk was een aaneenschakeling van bestaande dijken en dijkjes, waaronder de Valkkogerdijk en Oudedijk, twee van de drie dijken die de Polder Burghorn ook tegenwoordig nog omringen. Door deze twee haaks op elkaar staande dijken maakte de Westfriese Omringdijk bij Burghorn een forse bocht landinwaarts. Bij iedere storm stond de Westfriese Omringdijk bij deze inham onder grote druk. Diverse malen werd er een gat in de Oudedijk en de Valkkogerdijk geslagen, zoals ook tegenwoordig nog goed herkenbaar is door de aanwezigheid een viertal dijkkolken bij de oostelijke punt van deze inham.

Hierdoor vormde deze zwakke plek in de Westfriese Omringdijk een bedreiging voor de nog geen 2 kilometer oostelijk van deze inham gelegen stad Schagen, dat toen pal aan de Noordzee lag.

Burghorn.2

Eerste inpoldering in Holland

Op 2 jan. 1456 verleent Filips de Goede, graaf van Holland, aan zijn bastaardoom Willem de Bastaard, de eerste heer van Schagen, octrooi tot het omdijken van de kwelder in de gevaarlijke inham Burghorn en geeft hem ook de nieuwe heerlijkheid die daardoor ontstond. Door het gereed komen van de Nieuwe dijk, werd in 1461 de polder Burghorn met ruim 300 hectare de eerste weloverwogen landaanwinning van formaat in Holland. Het werd drooggemalen door een molen, toentertijd de derde molen van heel West-Friesland.

Slechts vijftig jaar een stedelijke nederzetting

De eerste woning in de nieuwe polder was die van de heer zelf en daarna werden er meer woningen gebouwd. In 1462 gaf Willem van Schagen, de jongste zoon van Willem de Bastaard en heer van Burghorn, stadsrechten aan deze nederzetting.

Echter, vijftig jaar later verdween de Burghorner nederzetting tijdens de Cosmas- en Damianusvloed van 1509 weer onder water. Tientallen mensen en honderden koeien en schapen verdronken en de kerk, huizen, schuren en boerderijen spoelden weg. Mede door een hevig conflict dat daarna ontstond tussen de heren van Burghorn en Schagen over de lozing van het zoute overstromingswater, werd de nederzetting niet herbouwd.

Pas na de bedijking van de direct westelijk van de Polder Burghorn gelegen Zijpepolder in 1597 was de dreiging van de zee voor Burghorn voorgoed verleden tijd. Tegenwoordig telt Burghorn slechts enkele (stolp-)boerderijen en een camping.

verrekijker

Bezienswaardigheden Burghorn

  • Rietgedekte stolpboerderij (Burghornerweg 2, Schagen) uit 1871.
  • Dijkkolken (wielen)
    • Schagerwiel (Wielewaal bij 6, Schagen)
    • Kolk 1 – oostelijk van de Valkkogerdijk (Tolkerdijk bij 1, Schagen)
    • Kolk 2 – oostelijk van de Valkkogerdijk (Valkkogerdijk bij 1, Sint Maarten)
    • Kolk 3 – oostelijk van de Valkkogerdijk (Valkkogerdijk bij 15, Sint Maarten)
bike

Activiteiten in Burghorn

Eten en drinken

Eten & drinken

  • In Burghorn bevinden zich geen horecagelegenheden.
  • Brasserie de Keuken (Schagerweg 30B, Schagerbrug) ligt 1 km noordelijk van Burghorn.
  • In het centrum van het 2 kilometer oostelijk gelegen Schagen zijn er diverse restaurants.
Overnachten

Overnachten

Landschap & Natuur

De polder Burghorn is een aandijkingspolder en werd gevormd door het inpolderen van buitendijks gelegen aangeslibd land. Het is een vlak en zeer wijds open weidegebied dat door de omringende dijken voor het oog scherp is afgebakend.

Op de grens van de Oude dijk en de Valkkogerdijk ligt het Schagerwiel, een grote dijkkolk ontstaan na dijkdoorbraken in de Westfriese omringdijk in 1170 en 1248. Ook langs de Valkkogerdijk liggen een aantal dijkkolken.